آناتومی جمجمه/ skull-anatomy/ راهنمای جامع آن

دسته بندی :مقالات ۵ مرداد ۱۴۰۰

آناتومی جمجمه ،ﺟﻤﺠﻤﻪ از دو ﺑﺨﺶ ﻳﻜﻰ ﻛﺮاﻧﻴﻮم (ﻛﻪ ﻣﻐﺰ را در ﺑﺮ ﻣﻰ ﮔﻴﺮد) و دوم اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺻﻮرت ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﻛﺮاﻧﻴﻮم از ﺗﺮﻛﻴﺐ ٨ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﮔﺮدد و ﺗﻌﺪاد اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺻﻮرت ١٤ و اﺳﺘﺨﻮاﻧﭽﻪ ﻫﺎي ﮔﻮش ﻧﻴﺰ ٦ ﻋﺪد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ

ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻣﻐﺰ و ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺣﺴﻰ وﻳﮋه (ﺷﻨﻮاﻳﻰ، ﺑﻴﻨﺎﻳﻰ، ﭼﺸﺎﻳﻰ، ﺑﻮﻳﺎﻳﻰ) را ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ. ﺗﻤﺎﻣﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺤﺮﻛﻨﺪ ﺑﺠﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﻳﺎ ﻓﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ. اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺗﻮﺳﻂ درزﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ وﺻﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

 آناتومی جمجمه /جمجمه در سنین مختلف:

در ﻧﻮزادان ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ ﻏﺸﺎﻳﻰ از ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ وﺟﻮد دارد، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻧﺮم ﻓﻮﻧﺘﺎﻧﻞ ﻳﺎ ﻣﻼج ﮔﻮﻳﻨﺪ. درز ﻛﺮوﻧﺎل، اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮوﻧﺘﺎل را از اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎرﻳﺘﺎل ﺟﺪا ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻗﺮار دارد ﻟﻮزي ﺷﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻓﻮﻧﺘﺎﻧﻞ ﻗﺪاﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﻧﻮزاد ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻰ رود، در ﺳﻦ ١٨ ﻣﺎﻫﮕﻰ اﻳﻦ ﻓﻮﻧﺘﺎﻧﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد.

ﻓﻮﻧﺘﺎﻧﻞ اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل:

• در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺲ ﺳﺮي ﻗﺮار دارد
• در ﺳﻨﻴﻦ ٢ ﻣﺎﻫﮕﻰ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد
• درزﻫﺎ اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻓﺖ ﻏﻀﺮوﻓﻰ ﺑﻬﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ
• و اﺟﺎزه رﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﻣﻰ دﻫﻨﺪ.
• ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﻦ ٢٥ ﺳﺎﻟﮕﻰ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﻣﻰ ﺷﻮد.

داﺧﻞ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ و ﺻﻮرت ﻳﻜﺴﺮي ﻓﻀﺎﻫﺎﻳﻰ ﺑﻨﺎم ﺳﻴﻨﻮس وﺟﻮد دارد ﻛﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺒﻜﻰ اﺳﺘﺨﻮان، اﻳﺠﺎد رزﻧﺎﻧﺲ ﺻﻮﺗﻰ و ﮔﺮم و ﻣﺮﻃﻮب ﺷﺪن ﻫﻮا ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

 آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﺟﻤﺠﻤﻪ:

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮ و ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ٨ و ١٤ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮد ﺑﻨﺎم ﻫﺎی ذیل میباشد:

• پیشانی (Frontal)
• ﭘﺮوﻳﺰﻧﻰ (Ethmoid)
• پروانه ای (Spenoid)
• پس سری (Occipital)

استخوان های زوج سر شامل موارد ذیل می باشد:

• آهیانه ای (Parietal)
• گیجگاهی (Temporal)

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺳﺮ ﻃﻮري ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﺣﻔﺮه اي را اﻳﺠﺎد ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي (cranial fossa) ﻛﻪ ﻧﻴﻤﻜﺮه ﻫﺎي ﻣﻐﺰي و ﻣﺨﭽﻪ اي در داﺧﻞ آن ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ. اﻳﻦ ﺣﻔﺮه ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ تقسیم می شود:

• ﻗﺪاﻣﻰ
• ﻣﻴﺎﻧﻰ
• ﺧﻠﻔﻰ

 آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ :(Frontal)

در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان از دو ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮدي (ﺻﺪﻓﻰ) و اﻓﻘﻰ (ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻤﻰ) ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮدي، ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺪاﻣﻰ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي را ﻣﺤﺪود ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و در ﻋﻘﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي آﻫﻴﺎﻧﻪ و ﺑﺎل ﺑﺰرگ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮواﻧﻪ اي ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد.

در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﻰ در ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ frontal tuberosity و در ﭘﺎﻳﻴﻦ آن ﻗﻮس ﻓﻮق اﺑﺮوﻳﻰ Supercilliari arch واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻗﻮس ﻫﺎ در ﺧﻂ وﺳﻂ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻰ رﺳﻨﺪ و ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ ﮔﻼﺑﻼ Glabella را ﻣﻰ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ اﻳﻦ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ ﺳﻴﻨﻮس ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ﻗﺮار دارد. ﺑﺨﺶ اﻓﻘﻰ اﺳﺘﺨﻮان دو ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﻳﺪﮔﻰ U ﺷﻜﻞ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺑﺨﺶ اﻓﻘﻰ، ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺪاﻣﻰ ﻛﻒ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي را ﻣﻰ ﺳﺎزد و ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ آن ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺳﻘﻒ ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ دﻫﺪ.

در ﺑﺨﺶ ﻗﺪاﻣﻰ ﺧﺎرﺟﻰ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻏﺪه اﺷﻜﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺑﺨﺶ در ﺟﻠﻮ ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﻮدي ﻳﻜﻰ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻟﺒﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺣﻔﺮه ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ را ﻣﻰ ﺳﺎزد و در ﻋﻘﺐ ﺑﺎ ﺑﺎل ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮواﻧﻪ اي ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮوﻳﺰوﻧﻲ :(ethmoid)

اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮازو ﻛﻪ در ﺑﺮﻳﺪﮔﻰ U ﺷﻜﻞ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮد. داراي ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق اﺳﺘﺨﻮان وﻣﺮ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺗﻴﻐﻪ ﻣﻴﺎﻧﻰ ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد و ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي آن واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي آن را ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ:

ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺒﻮر اﻋﺼﺎب ﺑﻮﻳﺎﻳﻰ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ آن ﺻﻔﺤﻪ ﻏﺮﺑﺎﻟﻰ (cribriform plate) ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ ﺑﺨﺸﻰ از ﻛﻒ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي ﻗﺪاﻣﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد و ﻣﺤﻞ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﭘﻴﺎز ﺑﻮﻳﺎﻳﻰ اﺳﺖ و ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ آن ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎﻧﻰ ﺳﻘﻒ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

زاﺋﺪه ﺗﺎج ﺧﺮوس:

ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي ﻛﻪ از ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ ﻣﻰ ﮔﺬرد و در داﺧﻞ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي ﻗﺪاﻣﻰ اﻳﺠﺎد ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺮﻳﺴﺘﺎﮔﺎﻟﻰ (زاﺋﺪه ﺗﺎج ﺧﺮوس) ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

در ﻫﺮ ﻃﺮف ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ، ﺗﻮده ﻃﺮﻓﻰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻮده ﻣﻜﻌﺒﻰ ﺷﻜﻞ اﺳﺖ و ﺣﺎوي ﺣﺠﺮه ﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﻴﻨﻮس ﻫﺎي اﺗﻤﻮﺋﻴﺪال ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺳﻴﻨﻮس ﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﻴﻨﻮس اﺗﻤﻮﺋﻴﺪال ﻗﺪاﻣﻰ، ﻣﻴﺎﻧﻰ و ﺧﻠﻔﻰ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد.

ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ:

ﺗﻮده ﻃﺮﻓﻰ دﻳﻮاره داﺧﻠﻰ ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ را ﻣﻰ ﺳﺎزد و ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ ﺗﻮده ﻃﺮﻓﻰ ﻗﺴﻤﺘﻰ از دﻳﻮاره ﺧﺎرﺟﻰ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد و داراي دو ﺷﺎﺧﻚ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و ﻣﻴﺎﻧﻰ اﺳﺖ (superior & Middle concha) ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻚ ﻫﺎ در زﻳﺮ ﺧﻮد ﻓﻀﺎﻳﻰ از ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﺤﺪود ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﻣﺌﺎﺗﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و ﻣﺌﺎﺗﻮس ﻣﻴﺎﻧﻰ.(meatus (superior & middle

آناتومی جمجمه /اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮواﻧﻪ اى :(Sphenoid)

اﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺮواﻧﻪ ﺷﺐ ﭘﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮوﻳﺰﻧﻰ و ﭘﺲ ﺳﺮي واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺗﻨﻪ، دو ﺑﺎل ﺑﺰرگ و دو ﺑﺎل ﻛﻮﭼﻚ و دو زاﺋﺪه ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ.

در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺗﻨﻪ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻰ اﺳﺖ ﺑﻨﺎم زﻳﻦ ﺗﺮﻛﻰ (Sella turcica) ﻛﻪ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ آن را ﺣﻔﺮه ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰي ﻣﻰ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﻛﻪ ﻏﺪه ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰي در آن ﺟﺎي ﻣﻰ ﮔﻴﺮد.

ﻧﺎودان ﻛﻴﺎﺳﻤﺎﺗﻴﻚ:

در ﺟﻠﻮي اﻳﻦ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻰ ﻧﺎوداﻧﻰ وﺟﻮد دارد ﺑﻨﺎم ﻧﺎودان ﻛﻴﺎﺳﻤﺎﺗﻴﻚ اﻳﻦ ﻧﺎودان در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺠﺮاي اﭘﺘﻴﻚ ﻣﻨﺘﻬﻰ ﻣﻰ ﺷﻮد. در درون ﺗﻨﻪ اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﺳﻴﻨﻮس آن ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد.

ﺑﺎﻟﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﺳﻪ ﮔﻮش و ﻧﻮك ﺗﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺷﺎﻣﻞ:

• دو ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ و دو ﻛﻨﺎر ﻗﺪاﻣﻰ و ﺧﻠﻔﻰ و رﻳﺸﻪ و راس اﺳﺖ.

ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻒ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي ﻗﺪاﻣﻰ و ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ آن در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻘﻒ ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.در ﺑﻴﻦ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي آن ﻣﺠﺮاي اﭘﺘﻴﻚ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ (اورﺑﻴﺖ) ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد.

• ﻫﺮ ﺑﺎل ﺑﺰرگ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ درون ﺳﺮي، ﺧﺎرﺟﻰ و اورﺑﻴﺘﺎل اﺳﺖ:
• ﺳﻄﺢ درون ﺳﺮي آن در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻒ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي ﻣﻴﺎﻧﻰ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ
• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ آن در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻔﺮه ﻫﺎي ﺗﻤﭙﻮرال و اﻳﻨﻔﺮاﺗﻤﭙﻮرال ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ
• ﺳﻄﺢ اورﺑﻴﺘﺎل آن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭼﻬﺎر ﮔﻮش اﺳﺖ
• ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻰ ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

ﺑﺎﻟﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ و زواﺋﺪ ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ آن از ﺳﻄﺢ ﻃﺮﻓﻰ ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺟﺪا ﻣﻰ ﺷﻮد. در ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻴﻦ ﺑﺎل ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﺷﻜﺎف اورﺑﻴﺘﺎل ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺣﻔﺮه ﻣﻐﺰي را ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ ارﺗﺒﺎط ﻣﻰ دﻫﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر روي ﺑﺎل ﺑﺰرگ ﺳﻮراخ ﻫﺎي ﮔﺮد (Rotundum) ﺑﻴﻀﻰ (Oval) و ﺧﺎره اي (Spinosum) وﺟﻮد دارد.

زواﺋﺪ ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ ﻧﻴﺰ دو ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ زاﺋﺪه از دو ﺻﻔﺤﻪ ﺧﺎرﺟﻰ و داﺧﻠﻰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻰ و داﺧﻠﻰ در ﻋﻘﺐ از ﻫﻢ دور ﺷﺪه و ﻳﻚ ﺣﻔﺮه اي ﺑﻨﺎم ﺣﻔﺮه ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺧﻮد ﻣﻰ ﺳﺎزد.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺲ ﺳﺮي :(Occipital)

اﺳﺘﺨﻮان اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻰ ﺳﻘﻒ و ﻛﻒ ﺟﻤﺠﻤﻪ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ دﻫﺪ و داراي ﻳﻚ ﺳﻮراخ ﺑﻴﻀﻰ ﺷﻜﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﺑﻨﺎم ﻓﻮراﻣﻦ ﻣﺎﮔﻨﻮم (Foramen magnum) ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﺣﻔﺮه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﺮاي ﻣﻬﺮه اي در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ.

در ﻋﻘﺐ و ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﺳﻮراخ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ وﺳﻴﻊ و ﻣﻘﻌﺮ دﻳﺪه ﻣﻰ ﺷﻮد ﺑﻨﺎم ﺻﺪف. در ﺟﻠﻮي ﺳﻮراخ ﻓﻮق ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﺿﺨﻴﻢ و ﭼﻬﺎرﮔﻮش ﻗﺮار دارد ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺨﺶ ﻗﺎﻋﺪه اي (Basilar) ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﻪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد. در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺳﻮراخ ﻓﻮق ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻃﺮﻓﻰ (Lateral parts) ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

نکات مهم:

1. در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ ﺑﺨﺶ ﺻﺪﻓﻰ ﻳﻚ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ وﺟﻮد دارد ﺑﻨﺎم ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ ﭘﺲ ﺳﺮي خارجی
2. ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ ﻋﻤﻴﻘﺎً ﮔﻮد اﺳﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺣﻔﺮه اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد
3. دو ﺣﻔﺮه ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻜﺮه ﻫﺎي ﻣﺨﭽﻪ ﻣﺠﺎورت دارﻧﺪ
4. دو ﺣﻔﺮه ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺳﻪ ﮔﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﻟﻮب ﻫﺎي اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻧﻴﻤﻜﺮه ﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﻣﺠﺎورت دارﻧﺪ.

در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﻗﺴﻤﺖ ﻃﺮﻓﻰ اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻳﻚ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ ﺑﻴﻀﻮي وﺟﻮد دارد ﺑﻨﺎم ﻛﻮﻧﺪﻳﻞ اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻃﺮﻓﻰ ﻣﻬﺮه اﻃﻠﺲ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد. در ﺑﺎﻻي ﻛﻮﻧﺪﻳﻞ ﻣﺠﺮاي ﻫﻴﭙﻮﮔﻠﻮس وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﺼﺒﻰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم از آن ﻋﺒﻮر ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﮔﻴﺠﮕﺎﻫﻰ :(Temporal)

اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﻃﺮﻓﻰ و ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻰ ﺷﻨﻮاﻳﻰ در ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﻗﺮار دارﻧﺪ.

ﻫﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ اﺳﺖ: ﺑﺨﺶ ﺻﺪﻓﻰ، ﺑﺨﺶ ﭘﺘﺮوﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪ، ﺑﺨﺶ ﺻﻤﺎﺧﻰ و زاﺋﺪه اﺳﺘﻴﻠﻮﺋﻴﺪ

ﺑﺨﺶ ﺻﺪﻓﻰ:

ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺪاﻣﻰ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ اﺳﺘﺨﻮان را ﻣﻰ ﺳﺎزد و داراي دو ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ و داﺧﻠﻰ اﺳﺖ. ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻔﺮه ﺗﻤﭙﻮرال ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺷﺎﻣﻞ زاﺋﺪه زﻳﮕﻮﻣﺎﺗﻴﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان زﻳﮕﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻗﻮس زﻳﮕﻮﻣﺎﺗﻴﻚ (ﮔﻮﻧﻪ) را ﻣﻰ ﺳﺎزد و در ﭘﺎﻳﻴﻦ داراي ﺣﻔﺮه اي ﺑﻨﺎم ﺣﻔﺮه ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ود ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ آن در ﻣﺠﺎورت ﻟﻮب ﺗﻤﭙﻮرال ﻣﻐﺰ ﻗﺮار دارد.

ﺑﺨﺶ ﭘﺘﺮوﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪ:

ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪي آن در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال ﻗﺮار دارد و در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ زاﺋﺪه ﻣﺨﺮوﻃﻰ ﻣﻰ ﮔﺮدد ﺑﻨﺎم زاﺋﺪه ﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪي (زاﺋﺪه ﭘﺴﺘﺎﻧﻰ) ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺘﺮوز ﻳﺎ ﺧﺎره اي ﺑﻄﻮر اﻓﻘﻰ در ﻗﺎﻋﺪه

ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻣﺎﺑﻴﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ و اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻗﺮار دارد ﺟﻬﺖ آن ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻠﻮ و داﺧﻞ اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺮﻣﻰ اﺳﺖ و در ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﮔﻮش ﻣﻴﺎﻧﻰ و داﺧﻠﻰ وﺟﻮد دارد.

ﺑﺨﺶ ﺻﻤﺎﺧﻰ:

ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﺧﻤﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺻﺪف و ﺟﻠﻮي زاﺋﺪه ﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪ ﻗﺮار دارد. ﻣﺠﺮاي ﮔﻮش ﺧﺎرﺟﻰ ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﺑﺨﺶ ﺻﺪف و ﺻﻤﺎﺧﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال ﻗﺮار دارد.

ﺑﺨﺶ زاﺋﺪه اﺳﺘﻴﻠﻮﺋﻴﺪ:

زاﺋﺪه ﺑﺎرﻳﻚ و ﻧﻮك ﺗﻴﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺟﻠﻮ اﻣﺘﺪاد دارد.

آناتومی جمجمه/ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﭘﺎرﻳﺘﺎل (Parietal):

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﭘﺎرﻳﺘﺎل ﺳﻘﻒ و ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮ را ﻣﻰ ﺳﺎزد ﻫﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﭼﻬﺎرﮔﻮش ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺎﻣﻞ دو ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ و داﺧﻠﻰ، ﭼﻬﺎر ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ، ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ، ﻗﺪاﻣﻰ و ﺧﻠﻔﻰ و ﭼﻬﺎر زاوﻳﻪ ﻓﺮوﻧﺘﺎل، اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ، اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل و ﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪ اﺳﺖ.

در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ آن ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ اﺳﺖ ﺑﻨﺎم ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ آﻫﻴﺎﻧﻪ اي (Parietal tuber) و ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ آن ﻣﻘﻌﺮ اﺳﺖ و در ﻃﻮل ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻳﻚ ﻧﻴﻢ ﻧﺎودان دﻳﺪه ﻣﻰ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﻢ ﻧﺎودان اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﻚ ﻧﺎودان ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺳﻴﻨﻮس ﺳﺎﺟﻴﺘﺎل ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﺳﺎزد.

کنار فوقانی:

ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻳﺎ ﺳﺎﺟﻴﺘﺎل ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و درز ﺳﺎﺟﻴﺘﺎل (Sagital suture) را ﻣﻰ ﺳﺎزد ﻛﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ آن ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال (ﺻﺪف و ﻣﺎﺳﺘﻮﺋﻴﺪ) ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻛﻨﺎر ﻗﺪاﻣﻰ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و درزﻛﺮوﻧﺎل (Coronal suture) ﻣﻰ ﺳﺎزد.ﻛﻨﺎر ﺧﻠﻔﻰ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان اﻛﺴﻴﭙﻴﺘﺎل ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و درز ﻻﻣﺒﺪوﺋﻴﺪ (Lambdoid suture) را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﺻﻮرت:

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺻﻮرت ١٤ ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ٦ ﺗﺎ زوج و دو ﺗﺎ ﻓﺮد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي زوج ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

• ﻓﻚ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ (Maxillary)
• ﻛﺎﻣﻰ (Palatine)
• ﮔﻮﻧﻪ اي (Zygomatic)
• اﺷﻜﻰ (lacrimal)
• ﺑﻴﻨﻰ (Nasal)
• ﺷﺎﺧﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ (Inferior nasal concha)

 اﺳﺨﻮان ﻫﺎي ﻓﺮد ﺷﺎﻣﻞ:

• ﺗﻴﻐﻪ اي (Vomer)
• ﻓﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ (Mandible)
• ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ :(Maxilla)

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ:

دو ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺧﻂ وﺳﻂ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و آرواره ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ دﻫﻨﺪ.ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ ﺑﻌﺪ از ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺻﻮرت اﺳﺖ و موارد زیر را تشکیل می دهند:

• ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺳﻘﻒ دﻫﺎن
• ﻛﻒ و ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﺣﻔﺮه ﻫﺎي ﺑﻴﻨﻰ
• ﻛﻒ اورﺑﻴﺖ
• ﻫﺮ ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ ﺷﺎﻣﻞ:
• ﺗﻨﻪ و ﭼﻬﺎر زاﺋﺪه (زﻳﮕﻮﻣﺎﺗﻴﻚ، ﻓﺮوﻧﺘﺎل، آﻟﻮﺋﻮﻻر، ﭘﺎﻻﺗﻴﻦ) اﺳﺖ
• ﺗﻨﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺮم اﺳﺖ
• تنه داراي ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ (ﻗﺪاﻣﻰ، ﺧﻠﻔﻰ، ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و داﺧﻠﻰ) اﺳﺖ.

سطوح ﻗﺪاﻣﻰ ،ﺧﻠﻔﻰ ،ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ:

• ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﻰ در ﺟﻠﻮ و ﺧﺎرج ﻗﺮار دارد.
• ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﻰ در ﻋﻘﺐ و ﺧﺎرج ﻗﺮار دارد و ﺟﺪار ﻗﺪاﻣﻰ ﺣﻔﺮه اﻳﻨﻔﺮاﺗﻤﭙﻮرال را ﻣﻰ ﺳﺎزد.
• ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﻛﻒ اورﺑﻴﺖ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ:

• در ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻳﻮاره ﺧﺎرﺟﻰ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ
• دﻫﺎﻧﻪ ﺳﻴﻨﻮس ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد.
• زاﺋﺪه ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد
• زاﺋﺪه ﻓﺮوﻧﺘﺎل در ﺑﺎﻻ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد
• زاﺋﺪه ﻛﺎﻣﻰ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ٤/٣ ﻗﺪاﻣﻰ ﻛﺎم ﺳﺨﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ

کام سخت:

ﻛﺎم ﺳﺨﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﺳﻘﻒ دﻫﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دو اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ و ﭘﺎﻻﺗﻴﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد.

زاﺋﺪه آﻟﻮﺋﻮﻻر:

• ﺿﺨﻴﻢ و ﻗﻮﺳﻰ ﺷﻜﻞ اﺳﺖ
• ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺮه ﻫﺎﻳﻰ ﺑﺮاي رﻳﺸﻪ دﻧﺪاﻧﻬﺎﺳﺖ
• اﻳﻦ ﺣﻔﺮه ﻫﺎ در ﺑﺎﻟﻐﻴﻦ ﻫﺸﺖ ﻋﺪد ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ
• اﻧﺪازه و ﻋﻤﻖ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ.

آناتومی جمجمه / اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﻛﺎﻣﻲ (Palatine):

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻰ در ﺑﺨﺶ ﺧﻠﻔﻰ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ ﻣﺎﺑﻴﻦ زاﺋﺪه ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ، اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ در ﻋﻘﺐ و ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ در ﺟﻠﻮ ﻗﺮار دارد اﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻒ و ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﺑﻴﻨﻰ، ﺳﻘﻒ دﻫﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

از دو ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻫﻢ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ L ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ داراي ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي و ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ اﺳﺖ. ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي آن ﭼﻬﺎرﮔﻮش اﺳﺖ.

ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ آن در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ آن در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻔﺮه ﭘﺘﺮﻳﮕﻮﭘﺎﻻﺗﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ دارد (ﺣﻔﺮه ﺗﺮﻳﮕﻮ ﭘﺎﻻﺗﻴﻦ ﻣﺎﺑﻴﻦ زواﺋﺪ ﺗﺮﻳﮕﻮﺋﻴﺪ اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ در ﻋﻘﺐ و ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ در ﺟﻠﻮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺻﻔﺤﻪ اﻓﻘﻰ ﭘﺎﻻﺗﻴﻦ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﺧﻠﻔﻰ ﻛﺎم ﺳﺨﺖ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﺷﺎﺧﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ (Inferior nasal concha)

• ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺗﻴﻐﻪ ﺧﻤﻴﺪه اﺳﺖ
• ﺑﻪ ﻃﻮر اﻓﻘﻰ در ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﺣﻔﺮه ﺑﻴﻨﻰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ
• ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ آن ﻣﺤﺪب و ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ آن ﻣﻘﻌﺮ اﺳﺖ

ﻣﺌﺎﺗﻮس:

ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﺤﺪود ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﻣﺌﺎﺗﻮس ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ (inferior meatus) ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﻣﺠﺮاي اﺷﻜﻰ ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد وﻟﻰ ﺳﻴﻨﻮس ﻫﺎي ﭘﺎراﻧﺎزال (ﻣﺠﺎور ﺑﻴﻨﻰ) ﻣﺎﮔﺰﻳﻼري، اﺗﻤﻮﺋﻴﺪال ﻗﺪاﻣﻰ و ﻣﻴﺎﻧﻰ و ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻣﺌﺎﺗﻮس ﻣﻴﺎﻧﻰ، ﺳﻴﻨﻮس اﺗﻤﻮﺋﻴﺪال ﺧﻠﻔﻰ ﺑﻪ ﻣﺌﺎﺗﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و ﺳﻴﻨﻮس اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﺑﻪ رﺳﺲ (ﺑﻦ ﺑﺴﺖ) اﺳﻔﻨﻮاﺗﻤﻮﺋﻴﺪال ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد.

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى اﺷﻜﻲ (lacrimal):

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻻﻛﺮﻳﻤﺎل، ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ و ﺧﺮد ﺷﻮﻧﺪه ﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﻻﻛﺮﻳﻤﺎل در ﮔﻮﺷﻪ داﺧﻠﻰ ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻦ ﺗﻮده ﻃﺮﻓﻰ اﺗﻤﻮﺋﻴﺪ و زاﺋﺪه ﻓﺮوﻧﺘﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ ﻗﺮار دارد.

ﺷﺎﻣﻞ دو ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ و ﺧﺎرﺟﻰ اﺳﺖ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ داراي ﻧﺎودان ﻋﻤﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻛﻴﺴﻪ اﺷﻜﻰ اﺳﺖ و ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ آن ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎىﺑﻴﻨﻰ :

• اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺑﻴﻨﻰ دو اﺳﺘﺨﻮان ﻛﻮﭼﻚ و ﭼﻬﺎرﮔﻮﺷﻨﺪ
•  اﻳﻦ دو اﺳﺘﺨﻮان ﭘﻬﻠﻮي ﻫﻢ و ﻣﺎﺑﻴﻦ زاﺋﺪه اي ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻣﺎﮔﺰﻳﻼ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ
•  اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻬﻢ ﭘﻞ ﺑﻴﻨﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد.

اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻴﻐﻪ اى :(Vomer)

ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ ﺗﻴﻐﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﻧﺎزك ذوزﻧﻘﻪ اي ﺷﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻰ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﺗﻴﻐﻪ ﻣﻴﺎﻧﻰ ﺑﻴﻨﻰ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ دﻫﺪ. ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻴﻨﻰ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي وﻣﺮ و ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻤﻮدي اﺗﻤﻮﺋﻴﺪ و ﻏﻀﺮوﻓﻰ ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻴﻨﻰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﮔﺮدد و ﺣﻔﺮه ﻫﺎي راﺳﺖ و ﭼﭗ ﺑﻴﻨﻰ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎى ﮔﻮﻧﻪ :(Zygomatic)

ﻫﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻰ ﮔﻮﻧﻪ و ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ و ﻛﻒ اورﺑﻴﺖ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻔﺮه ﻫﺎي ﺗﻤﭙﻮرال و اﻳﻨﻔﺮاﺗﻤﭙﻮرال ﻫﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ:

• ﻫﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭼﻬﺎرﮔﻮش و داراي ﺳﻪ ﺳﻄﺢ و دو زاﺋﺪه ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ
• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ آن ﻣﺤﺪب اﺳﺖ
•  ﺳﻄﺢ ﮔﻴﺠﮕﺎﻫﻰ آن ﻣﻘﻌﺮ
• ﺳﻄﺢ اورﺑﻴﺘﺎل آن ﺻﺎف و ﻣﻘﻌﺮ اﺳﺖ
• ﺳﻄﺢ اورﺑﻴﺘﺎل در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻒ و ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻰ اورﺑﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

زاﺋﺪه ﻓﺮوﻧﺘﺎل آن در ﺑﺎﻻ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﺮوﻧﺘﺎل و در ﻋﻘﺐ ﺑﺎ ﺑﺎل اﺳﻔﻨﻮﺋﻴﺪ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد. زاﺋﺪه ﺗﻤﭙﻮرال آن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻋﻘﺐ اﺳﺖ و ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪه و در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻗﻮس ﮔﻮﻧﻪ اي ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.

آناتومی جمجمه/ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻚ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ :(Mandible)

• ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ و ﻗﻮي ﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺻﻮرت اﺳﺖ
• ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ آرواره ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ را ﻣﻰ ﺳﺎزد
• ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد
•  داراي ﻳﻚ ﺗﻨﻪ اﻓﻘﻰ ﻧﻌﻠﻰ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ ﺗﺤﺪب ﻗﺪاﻣﻰ و دو ﺷﺎﺧﻪ ﭘﻬﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم راﻣﻮس اﺳﺖ
•  از دو اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻠﻔﻰ ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺻﻌﻮد ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.
• ﺗﻨﻪ داراي دو ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﻰ و ﺧﻠﻔﻰ و دو ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ اﺳﺖ
• در ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﻰ داراي ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ اﺳﺖ ﺑﻨﺎم ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ ﭼﺎﻧﻪ اي (Mental proutuberance) اﺳﺖ.

در ﭘﺎﻳﻴﻦ دوﻣﻴﻦ دﻧﺪان آﺳﻴﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو دﻧﺪان آﺳﻴﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺳﻮراخ ﭼﺎﻧﻪ اي (Mental foramen) ﻗﺮار دارد در ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﻰ آن ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻂ ﻣﻴﻠﻮﻫﻴﻮﺋﻴﺪ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻗﺪاﻣﻰ ﺣﻔﺮه زﻳﺮ زﺑﺎﻧﻰ (Sublingual fossa) و ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﺣﻔﺮه ﺗﺤﺖ ﻓﻜﻰ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ،اﻳﻦ ﺣﻔﺮات ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺤﻞ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻏﺪد ﺑﺰاﻗﻰ زﻳﺮ زﺑﺎﻧﻰ و ﺗﺤﺖ ﻓﻜﻰ اﺳﺖ.

ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ آﻟﻮﺋﻮﻻر:

• ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺎﻧﺰده ﺣﻔﺮه ﻳﺎ آﻟﻮﺋﻮل ﺑﺮاي رﻳﺸﻪ دﻧﺪاﻧﻬﺎﺳﺖ.
• از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه و ﻋﻤﻖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ.
• ﻛﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ ﺗﻨﻪ را ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﻫﻢ ﻣﻰ ﻧﺎﻣﻨﺪ
• در اﻣﺘﺪاد ﻛﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ راﻣﻮس ﻗﺮار دارد.

راﻣﻮس (ﺷﺎﺧﻪ ﺻﻌﻮدي):

• ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ ﺗﺨﺖ و ﭼﻬﺎرﮔﻮش اﺳﺖ
• داراي دو ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻰ و داﺧﻠﻰ و دو زاﺋﺪه اﺳﺖ
• ﺳﻄﺤﻰ ﺧﺎرﺟﻰ راﻣﻮس ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻠﻪ ﻣﺎﺳﺘﺮ (ﻣﺎﺿﻐﻪ) اﺳﺖ
• ﻛﻤﻰ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ راﻣﻮس، ﺳﻮراخ ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر (Mandibular foramen) ﻗﺮار دارد
• اﻳﻦ ﺳﻮراخ وارد ﻣﺠﺮاي ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر ﻣﻰ ﮔﺮدد.

ﻣﺠﺮاي ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر:

ﻣﺠﺮاي ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻨﻪ ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ از ﺳﻮراخ ﭼﺎﻧﻪ اي ﺑﺨﺎرج ﺑﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد. ﻛﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ راﻣﻮس ﻧﺎزك اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺑﺮﻳﺪﮔﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ ﺗﻮﺳﻂ زاﺋﺪهﻣﻨﻘﺎري (Coronoid) و در ﻋﻘﺐ ﺗﻮﺳﻂ زاﺋﺪه ﻛﻮﻧﺪﻳﻼر ﻣﺤﺪود ﻣﻰ ﺷﻮد.

ﺑﻪ زاﺋﺪه ﻛﻮرﻧﻮﺋﻴﺪ ﻋﻀﻠﻪ ﺗﻤﭙﻮراﻟﻴﺲ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻰﺷﻮد و زاﺋﺪه ﻛﻮﻧﺪﻳﻼر ﺑﺎ ﺣﻔﺮه ﻣﻨﺪﻳﺒﻮﻻر اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﭙﻮرال ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻣﻔﺼﻞ ﺗﻤﭙﻮروﻣﺎﻧﺪﻳﺒﻮﻻر را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻰ آورد ﻛﻪ ﻣﻨﺪﻳﺒﻞ ﺣﻮل اﻳﻦ ﻣﺤﻮر ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد.

اﺳﺘﺨﻮان ﻻﻣﻲ (Hyoid)

اﺳﺘﺨﻮاﻧﻰ اﺳﺖ ﺷﺒﻴﻪ U ﻛﻪ در زﻳﺮ زﺑﺎن و ﺑﺎﻻي ﺣﻨﺠﺮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻨﻪ، دو ﺷﺎخ ﺑﺰرگ و دو ﺷﺎخ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ. ﺗﻨﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭼﻬﺎرﮔﻮش اﺳﺖ و ﻫﺮ ﺷﺎخ ﺑﺰرگ از ﻗﺴﻤﺖ ﻃﺮﻓﻰ ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﻘﺐ اﻣﺘﺪاد ﻣﻰ ﻳﺎﺑﺪ و ﻫﺮ ﺷﺎخ ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻴﺰ در ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺪاﻣﻰ ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ ﺗﻨﻪ ﺑﺎ ﺷﺎخ ﺑﺰرگ ﻗﺮار دارد.ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در درون ﻫﺮ ﻳﻚ از ﮔﻮش ﻣﻴﺎﻧﻰ ﺳﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﭼﻜﺸﻰ، ﺳﻨﺪاﻧﻰ و رﻛﺎﺑﻰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮔﻮش ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﻰ ﮔﺮدد.